Sau khi sinh mổ, cơ thể mẹ có những thay đổi rất nhiều cả bên trong lẫn bên ngoài. Đặc biệt, đây là thời gian cơ thể mẹ rất cần chế độ dinh dưỡng đầy đủ để đủ sữa cho con. Tuy nhiên, sau sinh mổ, cơ thể mẹ hồi phục chậm, ăn uống cũng khó khăn hơn trước. Do đó, sử dụng sữa dinh dưỡng là giải pháp tốt nhất giúp mẹ đảm bảo đầy đủ dinh dưỡng hồi phục sức khỏe và nuôi con tốt nhất.
Canh đu đủ xanh nấu chân giò
Món chân giò nấu đu đủ là một món ăn lợi sữa cho mẹ sau sinh rất phổ biến. Chân giò là một trong những phần thịt ngon được nhiều người ưa thích bởi trong chân giò chứa rất nhiều protein và canxi. Theo Đông y, đu đủ xanh là loại quả có tính hàn, vị ngọt nhạt, giàu dưỡng chất với rất nhiều vitamin A, B, C, D, E,… và khoáng chất, protein, chất béo. Đu đủ xanh chứa nhiều công dụng tuyệt vời với các mẹ sau sinh như:
Nhuận tràng, ngăn ngừa táo bón: Đu đủ xanh giàu chất xơ, giúp việc tiêu hóa trong dạ dày diễn ra dễ dàng hơn và loại bỏ bớt các độc tố ở đại tràng ra ngoài.
Giảm sưng và nhiễm trùng: Các loại vitamin đa dạng trong đu đủ xanh giúp cơ thể tăng cường hệ thống miễn dịch và giúp các vết thương mau lành. Nhờ vậy, các mẹ sinh mổ hoặc phải rạch tầng sinh môn sẽ hạn chế được nguy cơ nhiễm trùng và sưng đau khi ăn nhiều đu đủ xanh.
Lợi sữa: Đu đủ xanh chứa đa dạng khoáng chất và vitamin nên giúp cơ thể bổ sung được nhiều chất cần thiết để tạo sữa và tăng chất lượng sữa, khiến nguồn sữa mẹ mát hơn.
II. Gợi ý một số món ăn lợi sữa cho mẹ sinh mổ
Món ăn lợi sữa cho mẹ sau sinh mổ được chia làm nhiều món với những tác dụng nổi bật. Mẹ có thể tham khảo để lên thực đơn cho mình thật đa dạng và ngon miệng nhé!
Dạ dày lợn hầm hạt sen - Món ăn lợi sữa cho mẹ sau sinh
Dạ dày lợn hầm hạt sen là món ăn rất tuyệt và bổ dưỡng dành cho các mẹ sau sinh mổ. Theo đông y, tâm sen có tác dụng an thần giúp mẹ dễ đi vào giấc ngủ hơn, giảm mệt mỏi, stress. Phần thịt sen lại chứa nhiều chất dinh dưỡng đặc biệt là protein và vitamin. Còn dạ dày heo thì có tác dụng lành da, cải thiện hệ tiêu hóa. Dạ dày heo hầm hạt sen là món hầm quen thuộc được chế biến từ nguyên liệu chính là: dạ dày lợn, hạt sen, và các loại gia vị khác mang đến món hầm, bùi bùi cực bổ dưỡng cho thực đơn của bà đẻ.
Ngoài hạt sen với dạ dày lợn, mẹ có thể nấu chè hạt sen, cháo hạt sen kết hợp cùng với một số loại hạt khác cũng mang lại tác dụng lợi sữa rất tốt.
Canh rau đay nấu mướp - Món ăn lợi sữa cho mẹ sau sinh
Canh rau đay nấu mướp là một trong những món ăn lợi sữa giàu dưỡng chất cho mẹ sau sinh mổ dễ chế biến, dễ ăn. Theo các nhà nghiên cứu, trong rau đay chứa nhiều dưỡng chất quan trọng như canxi, photpho, sắt, kali và nhiều loại vitamin khác nhau, giúp tăng lượng sữa mẹ và lượng chất béo trong sữa, rất tốt cho sản phụ sau sinh.
Quả mướp có vị ngọt, lành tính, rất bổ dưỡng vừa giúp làm dịu các cơn đau sau sinh do co thắt tử cung vừa hỗ trợ làm thông tuyến sữa, trị viêm tắc tia sữa, lưu thông máu. Vì thế, canh rau đay nấu mướp là món ăn rất lành tính, mát, lợi sữa cho phụ nữ sau sinh mổ.
Ngoài ra, các mẹ sau sinh mổ có thể ăn canh hoặc uống nước mướp (chỉ cần dùng 1 quả mướp tươi với chút muối ăn, đem đun sôi với chừng 1 lít nước để uống) mỗi ngày là có thể "gọi" sữa về tràn trề rồi nhé!
Xương bò giàu canxi. Đậu đỏ giàu chất xơ, tốt cho hệ tiêu hóa, giúp bổ sung sắt, vitamin B1, B6 tốt cho hệ thần kinh, giúp giảm stress. Ngoài ra đậu đỏ còn chứa một loại chất hoạt động như estrogen giúp tuyến vú phát triển và tăng tiết sữa. Vì thế, canh xương bò hầm đậu đỏ là một món ăn giàu dưỡng chất không thể thiếu trong thực đơn ăn gì lợi sữa cho phụ nữ sau sinh mổ.
Lưu ý, khi nấu mẹ phải vo qua đậu đỏ cho sạch, ngâm nước khoảng 4 tiếng để khi nấu đậu sẽ mềm. Còn xương bò phải luộc qua với nước muối rồi vớt ra rửa sạch, để ráo nước. Sau đó ninh với lửa nhỏ tầm 30 phút là mẹ đã có ngay một món ăn ngon bổ dưỡng và lợi sữa rồi đấy!
Nhiều mẹ có thể phân vân không biết nên ăn súp lơ xanh hay trắng sẽ tốt hơn. Thực tế các chuyên gia dinh dưỡng đã khẳng định sau sinh mổ ăn súp lơ xanh sẽ tốt hơn so với súp lơ trắng. Cụ thể, Vitamin A, canxi, magie, kẽm, phốt pho, sắt, axit folic trong súp lơ xanh sẽ giúp sản phụ tăng cường thị lực, ngăn ngừa loãng xương, phòng chống thiếu máu sau khi sinh mổ. Ngoài ra, súp lơ xanh còn chứa nhiều chất xơ giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn, ngăn ngừa táo bón.
Khi chế biến mẹ cũng nên lưu ý, chỉ nấu súp lơ chín vừa tới mới giữ được màu xanh mướt mắt, vị giòn và ngọt rất đượm vị. Ngược lại súp lơ bị nấu quá kỹ sẽ chuyển màu vàng úa, nhìn kém ngon mắt. Vì phần lớn dưỡng chất của súp lơ đều dễ tan trong nước, nên nếu nấu kỹ như vậy thì chúng sẽ bị tan và bay hơi hết.
Rõ ràng là món ăn giàu dưỡng chất này rất dễ “gây nghiện”, nhưng mẹ đừng nên ăn quá nhiều súp lơ có thể gây đầy bụng do dư thừa chất xơ, nên số lượng lý tưởng là tối đa 2 bữa/tuần trong thực đơn ăn thôi nhé các mẹ!
Khoai lang là loại lương thực quen thuộc với hương vị thơm ngon được nhiều người yêu thích. Trong đó, khoai lang được nấu thành cháo là món ăn lợi sữa rất thích hợp cho mẹ sau sinh mổ bởi trong khoai lang chứa nhiều vitamin và khoáng chất tốt như: sắt, magie, canxi, natri,… giúp mẹ sau sinh mổ nhanh chóng hồi phục, lấy lại sức lực và vóc dáng. Ngoài ra, khoai lang còn có nhiều chất xơ giúp kích thích sự co bóp của dạ dày, hỗ trợ tiêu hóa thức ăn, đẩy lùi tình trạng táo bón và tích mỡ thừa cho mẹ.
Không chỉ là củ, ăn rau khoai lang cũng lợi sữa không kém. Với lá khoai lang, mẹ có thể xào với dầu ăn hay nấu canh, luộc tùy ý. Vị ngọt và mát tự nhiên của lá khoai lang sẽ kích thích vị giác của mẹ, giúp nhuận tràng, lợi sữa và cả giảm cân sau sinh nhanh chóng.
Cháo cà rốt cũng là một món ăn lợi sữa cho mẹ sau sinh nên được thêm vào thực đơn ăn uống của mình. Bởi trong cà rốt chứa rất nhiều vitamin A, vitamin C, chất xơ, chất chống oxy hóa, beta-carotene, alpha-carotene, canxi… và ít calo nên tốt cho mắt, tim mạch, răng miệng.
Đồng thời cà rốt còn có tác dụng phòng chống ung thư, làm đẹp da, tăng cường hệ thống miễn dịch, ngăn ngừa táo bón, lợi sữa và giảm béo cho mẹ sau sinh mổ. Ngoài cháo, mẹ có thể dùng cà rốt để nấu canh, làm sinh tố hay chỉ đơn giản gọt vỏ và để tủ lạnh ăn sống cũng rất tốt.
I. Vì sao sau sinh mổ mẹ thường mất sữa hoặc ít sữa?
Khi sinh mổ, mẹ phải trải qua một cuộc phẫu thuật kéo dài khoảng gần 1 tiếng đồng hồ. Mẹ sẽ được chỉ định dùng thuốc gây tê, một số trường hợp đặc biệt khác sẽ dùng thuốc gây mê. Tuy nhiên, vấn đề thường thấy nhất ở sản phụ sau sinh mổ là không có sữa ngay khiến các mẹ rất lo lắng. Theo đó, nguyên nhân khiến mẹ sau sinh mổ không có sữa, hoặc ít sữa như sau:
- Do ảnh hưởng từ thuốc tê/thuốc mê/thuốc kháng sinh
Thuốc gây tê và gây mê được sử dụng trong quá trình phẫu thuật ảnh hưởng đến khả năng tiết sữa của người mẹ sinh mổ. Thuốc kháng sinh chống nhiễm trùng và chống viêm nhiễm cho mẹ sau khi phẫu thuật sẽ làm ức chế hormone sản xuất sữa và dẫn đến mất sữa sau sinh mổ.
Mẹ sinh mổ không thể cho con bú ngay sau khi sinh con mà phải đợi khoảng 2 giờ đồng hồ sau khi phẫu thuật. Bên cạnh đó, mẹ cũng không thể thực hiện được việc âu yếm, ôm con, da kề da với con ngay sau khi con chào đời, vì thế tuyến sữa không được kích thích.
Sau sinh mổ các mẹ đều hay bị táo bón. Bên cạnh đó, việc đau ở vết mổ và tầng sinh môn khiến mẹ gặp khó khăn trong ăn uống, nhiều mẹ còn không thể ăn bất cứ thức ăn gì trong những ngày đầu sau mổ nên cơ thể không đủ dưỡng chất cần thiết để tiết sữa cho con bú. Mẹ khó ngủ, mất ngủ, chế độ sinh hoạt bị đảo lộn do ảnh hưởng bởi các cơn đau.
Đối với mẹ sinh mổ và cả sinh thường nếu cho con bú không đúng cách hoặc cho con dùng sữa ngoài thay vì cho con bú mẹ ngay sau khi sinh thì khả năng khó có sữa sau sinh là rất cao.
Cháo vừng đen - Món ăn lợi sữa cho mẹ sau sinh
Hạt vừng đen có công dụng rất tốt trong việc kích thích nguồn sữa. Phương thuốc này được sử dụng phổ biến ở các quốc gia châu Á. Trong vừng đen có chứa nhiều dưỡng chất gồm: đạm, chất béo, vitamin, kali, phốt pho, sắt, dầu, canxi, axit béo omega 3, omega 5,… có tác dụng dưỡng huyết, bổ tỳ, nhuận tràng, tăng khí lực.
Do đó, ăn cháo vừng đen sẽ giúp nâng cao hệ miễn dịch, tăng cường chất dinh dưỡng, lợi sữa, đẹp da, cân bằng vóc dáng, chống táo bón. Vì thế, cháo vừng đen là món ăn không thể thiếu trong thực đơn cho mẹ sau sinh mổ bị huyết hư, táo bón, ít sữa. Ngoài nấu cháo, mẹ có thể dùng vừng đen nấu chung bột sắn dây thành món chè hoặc uống sữa mè đen, ăn cháo mè đen để có được nguồn sữa dồi dào.
Nhung hươu là một trong những dược liệu cực kỳ quý hiếm, được con người sử dụng như một phương thức để tăng cường sức khỏe, bồi bổ cơ thể. Đối với mẹ sinh mổ, nhung hươu nấu cháo là một món ăn rất bổ mẹ nên ăn, bởi trong nhung hươu có chứa nhiều nguyên tố vi lượng và các khoáng chất quan trọng như 25 loại axit amin, canxi cacbonat, canxi phosphat, Fe, Mg, Ca,… nên giúp các bà mẹ sau sinh mổ nhanh phục hồi sức khỏe, tăng chất lượng sữa cho con bú, phát triển xương, bù đắp lượng hồng cầu mất đi, đẹp da, giảm stress, tránh trầm cảm sau sinh.
Tuy nhiên, mẹ cũng cần lưu ý với một số trường hợp mẹ sau sinh mổ không nên dùng nhung hươu: mẹ sau sinh có cơ địa bị dị ứng, nóng trong người, huyết áp cao, viêm thận, đau bụng đi ngoài.
Sở dĩ thịt bò kho khoai tây là món ăn lợi sữa cho mẹ sau sinh mổ tốt, bởi trong thịt bò không chỉ chứa một lượng lớn protein, sắt, mà còn rất giàu vitamin B12 có khả năng phục hồi sức khỏe của các mẹ sinh mổ nhanh chóng, ngăn ngừa thiếu máu.
Còn theo Y học hiện đại, khoai tây có chứa các thành phần hoá học có tác dụng điều trị bệnh tim mạch và các bệnh về đường tiêu hoá. Các nhà khoa học Boston và Ailen đã nghiên cứu và chỉ ra rằng những người ăn nhiều khoai tây có khả năng mắc bệnh về tim mạch chỉ có 29%, còn với những người không sử dụng khoai tây tỷ lệ dễ mắc bệnh lên tới 42%.
Trong khoai tây có hàm lượng tinh bột cao, cùng cenllulose, vitamin B1, B2, hàm lượng vitamin C trong khoai tây cũng rất cao. Do vậy, ăn khoai tây giúp cung cấp các chất dinh dưỡng và vitamin thiết yếu cho cơ thể người mẹ. Khoai tây cũng có tác dụng làm mát cơ thể, ngăn ngừa táo bón tốt cho trẻ thông qua sữa mẹ. Không chỉ vậy, khoai tây còn tốt cho tim mạch, tăng cường sức khoẻ hệ tiêu hoá. Ngoài ra, chất xơ, calo trong khoai tây cũng giúp cung cấp năng lượng cho hoạt động của tuyến sữa, giúp mẹ sau sinh mổ có nhiều sữa cho con bú hơn.
Tôm giàu sắt, cũng như rất giàu vitamin B12, protein, selen, canxi, omega 3,… nên giúp ngăn ngừa thiếu máu, bồi bổ sức khỏe, ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư, đẩy lùi quá trình lão hóa cho các bà mẹ sinh mổ. Còn với nước dừa, nếu mẹ nào còn thắc mắc sau sinh uống nước dừa được không thì câu trả lời là “Có”. Trong nước dừa chứa rất nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể như axit lauric, chất xơ giúp tăng sức đề kháng và hạn chế bệnh tật. Ngoài ra, nước dừa còn chứa rất ít calo và carbohydrate dễ tiêu hóa, hàm lượng axit capric và axit lauric cũng giúp tăng lượng sữa cho mẹ và tăng cường hệ miễn dịch cho bé, thúc đẩy sự phát triển của xương và não bé. Ngoài ra, nước dừa có còn khả năng chống nấm và vi khuẩn, giúp bảo vệ con của mẹ khỏi những vi khuẩn có hại.
Do đó, tôm hấp nước dừa là món ăn dưỡng chất cho mẹ sau sinh mổ, mẹ đừng quên thêm món ăn này vào thực đơn của mình nhé!. Tuy nhiên, mẹ chỉ nên ăn 2 -3 bữa/tuần vì tôm có tính hàn ăn nhiều dễ lạnh bụng.
